آرایه ی تلمیح سال دوم راهنمایی 

نگاهی به نکته ی فارسی زبانی سال دوم درس سوم آرایه تلمیح وآوردن شواهدی در این زمینه

 تلمیح : مصدر باب تفعیل از ریشه ی لمحه است که به معنی اشاره کردن ،آشکار ساختن وبه گوشه ی چشم به چیزی نگریستن است . آرایه معنوی در علم بدیع است.

در اصطلاح آن است که شاعر یا نویسنده در ضمن سخن خود به قصه و داستان وآیه یا حدیث وواقعه ای اشاره میکند.

(طبق نظر دکتر وحیدیان)

همیشه میان اجزای تشکیل دهنده ی تلمیح آرایه ی مراعات نظیر (تناسب) دیده می شود.

بنابر این اساس تلمیح بر تشبیه وتناسب استوار است.

شواهدی در این زمینه که هدف بنده بوده است.

- برماجرای خسرو وشیرین قلم کشد     **   شوری که در میان من است وومیان دوست     (سعدی)

- گرش بینی ودست از ترنج بشناسی    **    روا بود که ملامت کنی زلیخا را                   (سعدی)

- نه هر که چهره برافروخت دلبری داند      **    نه هر که آینه سازد سکندری داند               (حافظ)

- روزگاری است که بی پای ملخ ،نزدیکان **  مور را راه سخن پیش سلیمان ندهند                (صائب)

- یار مفروش به دنیا که بسی سود نکرد   **  آن که یوسف به زر ناسره بفروخته بود              (حافظ)

- شبان وادی ایمن گهی رسد به مراد  **   که چند سال به جان خدمت شعیب کند               (حافظ)

- پیراهی که آید از او بوی یوسفم        **  ترسم برادران غیورش قبا کنند                            (حافظ)

- گرمرید راه عشقی فکر بدنامی مکن    **   شیخ صنعان خرقه رهن خانه ی خمار داشت       (حافظ)

- شب تار است وره وادی ایمن در پیش      ** آتش طورکجا موعد دیدار کجاست                    (حافظ)

- یارب این آتش که بر جان من است       **  سردکن آن سان که کردی بر خلیل                   (حافظ)

- در ره منزل لیلی که خطرهاست در آن  ** شرط اول قدم آن است که مجنونباشی             (حافظ)

- همیشه کشور دارا خراب اسکندر     ** هماره ملکت جم زیر چنگ چنگیز است           (حمید مصدق)

- آه !اسفندیارمغموم / تو را آن به که چشم / فرو پوشیده باشی                                (شاملو)

- احتمال نیش کردن واجب است ازبهرنوش    ** حمل کوه بیستون بر یاد شیرین بار نیست   (سعدی)

- چو ماران ضحاک تیرش همی          **  نخواهند غذا جزهمه مغزسر                              (عنصری)

- گربدی این فهم مرقابیل را             **    کی نهادی بر سر اوهابیل را                              (مولوی)

- بارها میخواستم از دل فغانی بر کشم     ** در بیابان ولی پیدا نکردم چاه را                      (اخوان)

- این گلیم تیره بختی هاست / خیس خون داغ سهراب وسیاوش ها / روکش تابوت تختی هاست                                                                                                                     (اخوان )

- صدیق ومصطفی به حریفی درون غار     ** برغار عنکبوت تار تنیدن گرفت باز                  ( مولوی)

- جانم ملول گشت زفرعون وظلم او     **  آن نورروی موسی عمرانم آرزوست                    ( مولوی)

- بیستون کندن فرهاد نه کاریست شگفت ** شورشیرین به سر هرکه فتد کوهکن است                                                                                                             (همای شیرازی)

                         اکنون شواهدی از کتاب فارسی سال دوم

- ذات او دروازه ی شهر علوم         **     زیر فرمانش حجاز وچین وروم                      (اقبال لاهوری)

- عشق با دشوارورزیدن خوش است **  چون خلیل از شعله گل چیدن خوش است    (اقبال لاهوری)

- افتد اگر گذار خلیل اندر آن مقام     **  قربان کند دوباره پسر در منای توس            (فدایی مازندرانی)

- درست این سخن گفت پیغمبراست   **  که من شهر علمم علی ام در است           (فردوسی)

- دارای دو گیتی ملک العرش خدایی    **  کاو را نه نیاز است ونه انباز ونه همتا    (وصال شیرازی)

- هرنوع کند نقش وخود از نقش منزه   ** هرجنس کند جفت وخود از جفت مبرا      (وصال شیرازی)

- یوسف آخر زمان آید به دوران،غم مخور       **   کلبه ی احزان شود روزی گلستان،غم مخور                                                                                                                (فیض کاشانی)

- زنهار مگو سخن به جز راست      **    هرچند تورا در آن ضررهاست                      (ایرج میرزا)

نویسنده و جمع آوری:علی خسرونژاد و بابک وندنوروز